Projectontwikkelaars bereiden zich voor op nieuw tijdperk met subsidievrije zonne-energie

De weg hiernaartoe is echter hobbelig. Een vol stroomnet, almaar strengere eisen van verzekeraars, stijgende zonnepaneelprijzen en een felle concurrentiestrijd om subsidie met CO2-opvang en -afslag (ccs) maken de huidige marktomstandigheden zeer uitdagend.

De congestie op het stroomnet zal in Nederland alle projectontwikkelaars ongetwijfeld het meest hoofdpijn bezorgd hebben. Met een digitale capaciteitskaart maken de Nederlandse netbeheerders gezamenlijk inzichtelijk waar in Nederland nog ruimte is om wind- of zonne-energie terug te leveren. Die kaart lijkt in 2022 volledig rood te kleuren. Aan het einde van 2021 was in 8 van de 12 provincies nagenoeg alle transportcapaciteit vergeven. Enkel in delen van Zeeland, Zuid- en Noord-Holland en kleine delen van Limburg is nog ‘volop’ ruimte beschikbaar.

Alle hens aan dek
Dat het alle hens aan dek is voor wat betreft het steeds vollere stroomnet blijkt wel uit het feit dat netbeheerders projectontwikkelaars hebben gewaarschuwd voor desinvesteringen. Een positieve transportindicatie is geen garantie op netaansluiting, benadrukken de netbeheerders. Want tussen de aanvraag van de transportindicatie, de toekenning van de subsidie door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de opdrachtverstrekking aan de netbeheerder bevindt zich een flinke tijd, waarin alle transportcapaciteit zomaar eens vergeven kan zijn. Daarom wordt benadrukt dat projectontwikkelaars er goed aan doen de transportcapaciteit eerst daadwerkelijk te contracteren, alvorens tot investeringen over te gaan.

Is er toch geen capaciteit beschikbaar, dan zouden er volgens de netbeheerders 3 opties zijn voor projectontwikkelaars. Ten eerste kiezen voor elektrificatie achter de meter, dus in de eigen bedrijfsvoering. Ten tweede het combineren van zonnepanelen met energieopslag en tot slot het uitstellen van teruglevering totdat er wel weer ruimte is op het stroomnet.

Directe lijn
Projectontwikkelaars kiezen er op diverse plaatsen noodgedwongen voor om de opwekking van zonne-energie te combineren met energieopslag in batterijen. Die keuze wordt niet gemaakt uit luxe of omdat de businesscase van batterijen zo florissant is, maar omdat er simpelweg geen – of voldoende grote – netaansluiting verkregen kan worden. Sunvest, Sunrock en Intospace zijn enkele van de bedrijven die om die reden in 2022 een groot energieopslagsysteem in gebruik nemen. Ook zijn de eerste proeven met elektrolysers voor de productie van waterstof gaande. Wil dat een realistisch alternatief worden in gebieden die kampen met congestie dan zal de subsidiehoogte van de SDE++ flink naar boven bijgesteld moeten worden.

Een oplossing die voor projectontwikkelaars wel al levensvatbaar is, is een directe lijn tussen de pv-installatie en een of meerdere bedrijven die alle stroom rechtstreeks afnemen. In Vlaanderen werden eerder al diverse projecten met een directe lijn georganiseerd. Het meest tot de verbeelding sprekende voorbeeld is zonnepark Lommel van 99,5 megawattpiek, dat via een directe lijn is verbonden met een zinksmelter van Nyrstar. Alle elektriciteit wordt direct aan de zinkfabrikant geleverd. In Nederland staan voor het kalenderjaar 2022 diverse projecten met een directe lijn op de planning en die worden logischerwijs gerealiseerd in gebieden waar op het stroomnet geen transportcapaciteit meer beschikbaar is.

Batterij
Uit onderzoek van InvestNL, dat een nationaal investeringsfonds van 1,7 miljard euro beheert voor bedrijven die actief zijn in de energietransitie, bevindt de financiering van batterijen zich op een tipping point. Een aansluiting op een gesloten distributiesysteem, een privaat energienet, zou gecombineerd kunnen worden met een batterij. Wanneer de batterij en het gesloten distributiesysteem elkaar ondersteunen, is het volgens InvestNL voor financiers aantrekkelijk om beide in één structuur te financieren. Gevolg hiervan is een gunstigere financiering, waarvan de lagere financieringslast weer voordeel biedt in de energiemarkten. Het samenspel van batterijopslag en een privaat energienet zou zo voor prima verdienmodellen zorgen.

Opvolger SDE++
Maar niet alleen het volle stroomnet dreigt in Nederland zand in de motor van projectontwikkelaars te strooien, maar ook de rijksoverheid die vooralsnog weigert het doel voor hernieuwbare energie te verhogen. In het Klimaatakkoord is afgesproken om ten minste 35 terawattuur wind- en zonne-energie op land op te wekken. Het plafond van 35 terawattuur in de subsidieregeling SDE++ dat hieruit voortvloeit, wordt in 2022 of 2023 gehaald. Als de cap in de komende periode niet verhoogd wordt, dreigen projectontwikkelaars vanaf 2023 hun pv-projecten zonder subsidie te moeten realiseren.

Lees hier het volledige artikel ‘Projectontwikkelaars bereiden zich voor op nieuw tijdperk met subsidievrije zonne-energie’ in de Solar Magazine Marktgids Zonne-energie 2022.