Provincie Friesland presenteert toekomstscenario’s: zonnepanelen op 22 tot 42 procent daken

Met de Friese keuze in de Regionale Energiestrategie Fryslân (RES Fryslân) voor wind- en zonne-energie wordt de energievoorziening sterk weers- en seizoensafhankelijk. Dat zorgt voor onbalans tussen vraag en aanbod en daarom is meer flexibiliteit nodig.

5 keer klimaatneutraal
De nu opgestelde systeemstudie is een technisch rapport dat de impact van de energietransitie op het energiesysteem en het ruimtegebruik in kaart brengt, berekend vanuit verschillende toekomstscenario’s. De studie maakt huidige en mogelijke toekomstige knelpunten in het energienetwerk inzichtelijk tot 2050. Het is een volgende stap naar verdere samenwerking en geeft handelingsperspectief voor gemeenten, provincie, het Rijk en netbeheerders.

In de systeemstudie zijn 5 klimaatneutrale scenario’s uitgewerkt voor het jaar 2030 RES-gebaseerd en voor het jaar 2050 met regionale, nationale, Europese CO2 of internationale sturing. Daarbij wordt rekening gehouden met toekomstige onzekerheden in de energievraag, het energieaanbod en technische ontwikkelingen. De scenario’s zijn landelijk ontwikkeld en aan de hand van provinciale en gemeentelijke plannen – en met behulp van input vanuit brancheverenigingen – aangepast voor Friesland. Zo is er gekeken naar trends en ontwikkelingen in de regio zoals economische groei, bevolkingsgroei of -krimp, plannen van diverse bedrijven in de regio en woningbouw. Bijvoorbeeld de wens van bedrijven om meer elektriciteit te gebruiken en minder aardgas.

Observaties en knelpunten
Het rapport constateert dat het huidige provinciale beleid, om wind op land niet veel extra ruimte te bieden, de provinciale ambitie om energieneutraal te worden, bemoeilijkt. Door wind op land te vermijden en uitsluitend in te zetten op zonnepanelen ontstaan relatief veel knelpunten ten opzichte van de totale hoeveelheid opgewekte energie. In alle scenario’s is de huidige infrastructuur van het elektriciteitsnet niet toereikend om te voorzien in de verwachte vraag- en aanbodstructuur. Ook het belang van andere energiebronnen wordt benoemd, zoals groen gas, aquathermie en waterstof.

Er wordt ook een aantal knelpunten beschreven, bijvoorbeeld dat weers- en seizoensafhankelijkheid van wind- en zonne-energie leidt tot sterke pieken in opwek vanuit zonnepanelen en windmolens. Dit zorgt voor een grotere onbalans tussen vraag en aanbod, en daarmee een grotere belasting van de elektriciteitsinfrastructuur. In de systeemstudie is doorgerekend hoe die belasting zich verhoudt tot de huidige infrastructuur.

Acute en toekomstige problemen
Op het laagspanningsnet is en voorziet men spanningsproblematiek en zijn aanvullende investeringen nodig voor acute en toekomstige problemen. In 2050 ontstaan er knelpunten, zowel door opwek van elektriciteit als door de vraag naar elektriciteit. De vraag naar elektriciteit neemt toe door bijvoorbeeld elektrische auto’s, warmtepompen en vervanging van aardgas door elektriciteit in de industrie.  De gasnetten krijgen te maken  met de invoering van groen gas en waterstof. Dit gaat gepaard met een verdeelvraagstuk: waar wordt in de toekomst groen gas aangeboden en waar wordt waterstof aangeboden.

Aanbevelingen
Uit de systeemstudie komen acties die voortvarend kunnen worden opgepakt door de Friese overheden, netbeheerders en marktpartijen: het realiseren van voldoende hernieuwbare energie, het realiseren van warmtenetten en het realiseren van (systeem)flex, zodat met slimme oplossingen ruimte en flexibiliteit op het netwerk gecreëerd kan worden zonder netverzwaring.

Vervolgstappen
De Friese overheden gaan nu aan de slag met het formuleren van een advies aan de bestuurders van RES Fryslân voor het toekomstige Friese energiesysteem. RES Fryslân bereidt ondertussen het vervolg voor, samen met de netbeheerders. De adviezen en aanbevelingen zijn beschikbaar gesteld aan alle partijen die werken aan de energietransitie, zoals gemeenten, provincie, netbeheerders en het Rijk. Het is aan deze partijen om de adviezen en de aanbevelingen te duiden, te wegen en om te zetten in beleid.