Netbeheerders: schaf salderingsregeling zonnepanelen af, sluit omvormer aan op 50 procent piekvermogen

De Nederlandse netbeheerders stellen een omvangrijke reeks ingrepen voor waarmee de overheid de regie kan (terug)pakken in de energietransitie. In de quickscan ‘Coalitieakkoord energiesysteem’ concludeert Netbeheer Nederland dat het doel van minimaal 55 procent CO2-emissiereductie in 2030 – samen met de ambitie voor de versnelling van de woningbouw én de groeiende economie – niet haalbaar lijkt zonder extra overheidsingrijpen. Met de quickscan geeft Netbeheer Nederland op hoofdlijnen antwoord op de vraag van minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie of de doelstellingen uit het coalitieakkoord haalbaar zijn vanuit het perspectief van de energie-infrastructuur.

Harde keuzes
Hans-Peter Oskam, directeur Beleid & Energietransitie bij Netbeheer Nederland, stelt namens de gezamenlijke netbeheerders dat de quickscan duidelijk maakt dat alleen met krachtig overheidsingrijpen het mogelijk maakt om de klimaatdoelen in 2030 te halen.

‘Maar ook met die ingrepen blijft het een enorme uitdaging. Willen we de doelen halen dan moet er nog dit jaar onder regie van de rijksoverheid harde keuzes worden gemaakt. Die zijn echt nodig om bijvoorbeeld bij waterstof zowel de marktontwikkeling als de bijbehorende technische opschaling te versnellen. Of om de energie van wind op zee beter te kunnen benutten op de aanlandingslocaties door de industrie. Ook is het noodzakelijk om de doorlooptijden van ruimtelijke processen maximaal te verkorten en moeten er veel meer mogelijkheden komen voor slimme oplossingen die het elektriciteitsnet kunnen ontlasten.’

Energieplanologie
Oskam stelt dat daarnaast een sterke publieke sturing moet komen op het vraagprofiel en de vestigingsplek van grote energievragers en opwekkers. ‘Niet alles kan overal meer. We moeten aan de slag met “Energieplanologie”. Dat betekent wat ons betreft dat niet ieder bedrijf zich meer zomaar ergens vrijblijvend kan vestigen. Bijvoorbeeld als er een grote energieverbruiker zoals een datacenter of fabriek moet komen, dan moet de overheid die plek aanwijzen en daarbij rekening houden met de impact op het energiesysteem als geheel. Dus eerst een energievergunning, dan pas een aansluiting aanvragen. Alleen die bedrijven daar nog vestigen waar het net nog ruimte heeft of waar veel duurzame energie wordt opgewekt, anders gaan we de Klimaatdoelen van 2030 niet halen.’

Salderen en energieopslag
In de quickscan constateren de netbeheerders dat de uitrol van zonnepanelen op kleine daken exponentieel groeit en een fikse impact heeft op de elektriciteitsnetten. Beleid of regie – bijvoorbeeld in tarieven of andere prijsprikkels – moet voorkomen dat de spanningsproblemen, specifiek op de laagspanningsnetten waarop consumenten zijn aangesloten, sterk toenemen.

Het aansluiten van omvormers op 50 procent van het piekvermogen van de zonnepanelen zorgt volgens de netbeheerders weliswaar voor circa 10 procent minder opbrengst, maar voor een halvering van de benodigde netcapaciteit (red. deze data zijn afkomstig uit een eerder onderzoek van CE Delft in opdracht van Netbeheer Nederland). De netbeheerders herhalen daarom hun pleidooi om het afbouwpad voor het salderen snel vast te stellen en te zorgen voor stimulering van eigen verbruik en opslag. ‘Zonder salderen levert teruggeleverde energie slechts zo’n 5 eurocent per kilowattuur op ten opzichte 21 eurocent per kilowattuur inkoop’, aldus de netbeheerders.

Afschakelen
Om lokale overbelasting van het stroomnet door zonnepanelen te voorkomen, willen ze naast de verplichte aansluiting van zonnepanelen op 50 procent van het omvormervermogen ook dat de mogelijkheid gecreëerd wordt om zonnepanelen af te schakelen. ‘Dit geldt voor zowel kleinschalige pv  op daken van woningen, als bij mkb en grootschalige zon-pv. Maak een 3-fase-omvormer verplicht bij zon-pv op dak waardoor eigen verbruik toeneemt en gelijktijdigheid met andere zonopwek in de buurt afneemt.’

Producententarief
De netbeheerders doen nog diverse andere voorstellen in hun quickscan om het gebruik van het stroomnet te optimaliseren, waaronder de juiste financiële prikkels. Het kabinet wordt gevraagd om in  EU-verband de mogelijkheid van een producententarief te onderzoeken – zodat ook de gebruiker die het net benut voor transport van zelfgeproduceerde energie bijdraagt aan de kosten – en de grootverbruikerskorting af te schaffen.

Verder willen ze dat netimpact meegewogen wordt in de SDE++, of in de opvolgers daarvan, waardoor prioritering ontstaat. Ook moeten de mogelijkheden onderzocht worden van niet-gegarandeerde netcapaciteit en contractvormen en moet opslag bij zon en wind gestimuleerd worden; bijvoorbeeld met subsidies.

Cablepooling
Tot slot pleiten de netbeheerders voor een grootschalige uitrol van cablepooling waarbij wind, zon en opslag gecombineerd worden. ‘Leg hierbij de nadruk op bestaande aansluitingen, zodat deze niet voor één, maar voor meerdere doelen gebruikt worden. Bijvoorbeeld: kan er door opslag of aftoppen meer zon of wind worden bijgeplaatst op bestaande locaties? Welke bedrijven met veel verbruik hebben een geschikt dak voor hernieuwbare opwek? Door hierop te sturen, kan er meer elektriciteit worden verbruikt én opgewekt, zonder dat daar schaarse middelen van de netbeheerders voor worden ingezet.’

<a data-cke-saved-href="https://solarmagazine.nl/productzoeker/5/batterijen/" href="https://solarmagazine.nl/productzoeker/5/batterijen/" );"="">Bekijk hier welke thuisbatterijen er te koop zijn in de Benelux.