Koning Willem-Alexander in Troonrede: prijsplafond energie lost niet alle problemen op

Met het uitspreken van de Troonrede – dit jaar in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag met voorafgaand voor het eerst in 3 jaar weer een rijtoer in de Glazen Koets – opent koning Willem-Alexander het politieke werkjaar. De troonrede luidt daarmee het nieuwe werkjaar van de Eerste en Tweede Kamer in. Bovendien biedt minister Sigrid Kaag van Financiën vandaag de miljoenennota en de rijksbegroting 2023 aan de Tweede Kamer aan.

Klimaat
De koning stelde in de Troonrede dat het zorgwekkend is dat mensen in een volwassen democratie als die van Nederland het vertrouwen verliezen in het oplossend vermogen van politiek en bestuur. ‘De onzekerheid van mensen over de dag van morgen en de verder weg gelegen toekomst groeit. Over koopkracht en woningnood. Over de opvang van asielzoekers en de oorlog in Oekraïne. Maar ook over de grote veranderingen die op ons afkomen op terreinen als arbeidsmarkt, klimaat, energie en stikstof. Al deze onderwerpen zijn bepalend voor de manier waarop wij en onze kinderen straks wonen, werken, ondernemen en met elkaar samenleven.’

Oorlog
Willem-Alexander stond in de Troonrede ook stil bij de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de internationale sancties tegen Rusland. ‘Direct gevolg is dat gas, elektriciteit en voedsel flink duurder zijn geworden. De gevolgen voor mensen, gezinnen en bedrijven zijn ernstig. Financiële problemen leiden tot meer schulden, faillissementen, gezondheidsproblemen en kinderarmoede. Het is pijnlijk dat steeds meer mensen in Nederland moeite hebben met het betalen van hun huur, boodschappen, zorgpremie of energierekening. Daarom komt het kabinet met een ongekend fors maatregelenpakket van ruim 18 miljard euro, vooral ten behoeve van de lage en middeninkomens. Maar zelfs daarmee kunnen niet alle prijsstijgingen voor iedereen volledig worden gecompenseerd.’

Prijsplafond energie
‘Sommige maatregelen zijn bedoeld voor de korte termijn’, vervolgt de koning. ‘Het kabinet werkt aan een prijsplafond voor energie, zodat mensen hun energierekening kunnen blijven betalen. De belastingverlaging op brandstof en de energietoeslag lopen door in 2023. De zorgtoeslag en de basisbeurs voor studenten gaan komend jaar omhoog. Deze maatregelen worden onder andere gedekt door een tijdelijke extra bijdrage van gas- en oliemaatschappijen. Daarnaast komen er structurele inkomensverbeteringen voor lage en middeninkomens. Per 1 januari gaan het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen met 10 procent omhoog. De huurtoeslag en het kindgebonden budget worden hoger. Voor werkenden daalt de inkomstenbelasting en stijgt de arbeidskorting, zodat werken meer loont. Deze maatregelen worden onder andere gedekt door hogere belastingen op winst en vermogen, waarbij het midden- en kleinbedrijf zoveel mogelijk wordt ontzien.’

Urgentie groter
De koning benadrukte in de Troonrede verder dat de urgentie van klimaataanpak en energietransitie alleen maar groter wordt nu er recent vragen zijn gerezen over de gasvoorraad voor komende winter en de afhankelijkheid van Russisch gas.

‘Dat vraagt om verschillende acties. Samen met de andere EU-lidstaten werkt Nederland aan energiebesparing en een nog snellere overstap naar schone energie. De Nederlandse gasopslagen zijn goed bevoorraad en worden nog verder gevuld. Het doel is dat Nederland voor het einde van 2022 onafhankelijk is van fossiele brandstoffen uit Rusland. Ondertussen moet het oog gericht blijven op de langere termijn, want de toekomst wacht niet. Het streven naar 60 procent minder CO2 -uitstoot in 2030 vraagt nu om actie. Het kabinet richt zich op een snelle verduurzaming van de industrie, op meer windenergie en groene waterstof, en op een nieuwe rol voor kernenergie. Mensen die hun huis energiezuiniger maken, kunnen daarvoor subsidie krijgen. De droogte van deze zomer onderstreept nog eens hoe belangrijk het is dat we voorbereid zijn op extreme weersomstandigheden en ons aanpassen aan klimaatverandering.’