Vlaams tijdperk zonder subsidie zonnepanelen en thuisbatterij van start: ‘Geen rem op de energietransitie’

De terugdraaiende teller – de Belgische salderingsregeling voor zonnepanelen – ligt nu zo’n 2 jaar in het verleden in Vlaanderen. Sinds begin vorig jaar is er ook geen aankoopsubsidie voor zonnepanelen meer, en april 2023 werd de premie op de thuisbatterij afgeschaft. Wat betekent dat alles voor de markt en de energietransitie?

Doorlooptijd
Afgelopen week maakte minister Demir de meest recente cijfers voor zonne-energie bekend. Er werd voor het eerst meer dan 1 gigawatt aan omvormervermogen geïnstalleerd. Dat is een absoluut record. Het vorige record stamt uit 2011.

‘In het prille voorjaar van 2023 boomde de consumentenmarkt nog volop’, vertelt Polfliet. ‘Dat was de nawee van de exploderende vraag naar zonnepanelen in 2022 toen de elektriciteitsprijzen de pan uit rezen. Veel van de pv-systemen die begin 2023 op woningen werden gelegd, waren eerder besteld. In het voorjaar nam de zakelijke markt de hausse over, om dezelfde reden. De doorlooptijd van die projecten is nu eenmaal langer.’

Gunstige factoren
Wordt 2024 ook een hoogtijjaar voor zonnepanelen in Vlaanderen? Polfliet durft er geen harde uitspraak over te doen. ‘Het zou een tijdelijk fenomeen kunnen zijn. De vraag van consumenten ligt echter nog steeds op een mooi niveau, ondanks het ontbreken van een premie op zonnepanelen.’ Hij duidt ook op een aantal gunstige factoren die de zakelijke markt gaande houdt, ondanks het feit dat ook hier subsidiëring in de vorm van de Vlaamse calls groene stroom voor zonnepanelen vorig jaar ten einde kwam.

Verplicht zonnepanelen
‘De elektriciteitsprijs van nu is nog steeds meer dan 2 keer zo hoog dan die in 2021. Of die nu verder zakt of weer stijgt, het is duidelijk dat die volatiel is en de gevolgen groot kunnen zijn. Met zonnepanelen verzekert een bedrijf zich van een voorspelbare, gunstige energierekening. Daarnaast is er nog een zeer belangrijke driver van het zakelijke marktsegment. Vanaf juli 2025 geldt de verplichting tot zonnepanelen op het dak voor bedrijven die meer dan 1 megawattuur aan stroom verbruiken op jaarbasis. Voor publieke organisaties ligt die grens op 250 megawattuur. Dat besef dringt nu door bij vele partijen. Wij krijgen hier momenteel veel vragen over; hoe zit dat exact, kunnen jullie ons helpen?’

Discussies en gedoe
Onder de streep: Polfliet ziet geen negatief effect van het aanbreken van het subsidieloze zonne-energietijdperk in Vlaanderen. Hij is ook blij dat het eindelijk zover is. ‘Ik juich het toe, het is een goede zaak. Zonnepanelen kunnen de concurrentie met fossiel gemakkelijk aan en zijn goedkoper dan ooit. Die subsidies leverden ook veel onzinnige discussies op, gedoe en maatschappelijke kritiek. Nu ontstaat een gezonde markt. Het stimuleert installateurs scherpe aanbiedingen te doen, en die subsidies niet te gebruiken om hun marge te verhogen.’

Massale uitrol
Ook om het afschaffen van de Vlaamse subsidie op te thuisbatterij, april vorig jaar, rouwt Polfliet niet. Ondanks het feit dat hij er zelf een in huis heeft, ziet hij die niet als een zeer nuttig instrument in de energietransitie. Dat heeft met name te maken met de benutting van zonnestroom. ‘De conversieverliezen kunnen oplopen tot 20 à 25 procent wanneer je een thuisbatterij niet optimaal gebruikt. Daartegenover staat dat ze financieel gezien vaak wel interessant is, met name omdat je er je piekvraag mee kunt aftoppen en zo flink kan besparen op distributiekosten – het capaciteitstarief. Dat de massale uitrol na het verdwijnen van de premie wat langzamer gaat, is in mijn ogen echter prima. Ik zie buurt- en wijkbatterijen als een veel efficiëntere vorm om lokaal flexibiliteit in een groen energiesysteem te creëren. Daar zou de overheid op moeten inzetten, vooral door de huidige nettarieven aan te pakken.’