Grondwettelijk Hof geeft Demir deels gelijk, federale wet energiegemeenschappen moet gerepareerd

Het conflict over de bevoegdheidsoverschrijding loopt al meer dan 1,5 jaar. De federale EMD-wet van minister Tinne Van der Straeten behelst een herorganisatie van de elektriciteitsmarkt en de omzetting van de Europese richtlijn over energiegemeenschappen en hernieuwbare energie.

Gedeeltelijk vernietigd
Omdat de federale regering op het terrein van de gewesten zou komen, trok Demir in november 2022 naar het Grondwettelijk Hof. Vorig jaar mei voegde het gewest Brussel zich bij Vlaanderen en vroeg de Brusselse minister van Energie Alain Maron bij het Grondwettelijk Hof ook om een nietigverklaring van de federale wet.

Het Grondwettelijk Hof heeft nu gedeeltelijk de federale wet vernietigd en legt enkele interpretaties op aan wetsbepalingen waarmee het hof duidelijk maakt dat ze enkel voor het transmissienet gelden en niet voor de Vlaamse bevoegdheden.

Volhard
Minister Demir is opgetogen over de uitspraak: ‘Ondanks herhaaldelijk overleg tussen kabinetten, ondanks herhaaldelijke besprekingen op het Overlegcomité en ondanks een zwaar negatief advies van de Raad van State heeft collega Van der Straeten volhard in de boosheid. Het resultaat is een fundamentele bevoegdheidsoverschrijding en rechtsonzekerheid voor de energiemarkt. Ze liet de Vlaamse regering geen andere keuze dan in beroep gaan. Het Grondwettelijk Hof bevestigt nu grotendeels onze analyse en vernietigt een cruciaal artikel van de wet, en legt interpretaties op aan andere artikelen om de reikwijdte van de wetgeving te beperken.’

Demir was van mening dat de wet op minstens 6 vlakken op het terrein van de Vlaamse regering kwam; onder meer als het gaat over energiegemeenschappen van burgers, flexibiliteit, hernieuwbare-energieproductie en leveringscontracten.

Artikel 3
Het Grondwettelijk Hof vernietigt nu artikel 3 van de federale wet van 23 oktober 2022, behoudens in zoverre het artikel betrekking heeft op installaties in de mariene gebieden die buiten het territoriaal bevoegdheidsgebied van de gewesten vallen.

Enkele andere aspecten van het beroep van Demir worden verworpen, al introduceert het Grondwettelijk Hof met zijn uitspraak enkele interpretaties aan federale wetsbepalingen om duidelijk te maken dat de scope beperkt beschouwd wordt. Zo wil de rechtbank duidelijk maken dat de federale regering niet bevoegd is voor distributienetten. Daarbij wijst ze erop dat een aantal artikelen enkel voor het transmissienet gelden, en niet voor het plaatselijke vervoersnet en niet voor het distributienet zijn, omdat die beide tot de Vlaamse bevoegdheid behoren.

Aanpassingen
Demir laat weten het te betreuren dat de federale zich tot nu toe ‘weinig constructief heeft opgesteld’ over de bevoegdheidsverdeling. Ze pleit voor doordachter federaal beleid en hoopt dat de uitspraak van het Grondwettelijk Hof leidt tot een proactieve aanpassing van andere federale wetgeving waaronder de waterstofwet. Over die wet loopt ook een rechtszaak, maar daar wacht Demir nog op de gerechtelijke uitspraak.