Nettarieven Vlaanderen stijgen tientallen procenten, energieregulator baalt

De Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) legt met tariefmethodologie het kader vast dat de inkomsten van de Vlaamse netbeheerders voor de komende 4 jaar bepaalt. Netbeheerders Fluvius en Elia moeten de komende jaren miljarden euro’s investeren in het stroomnet, wat leidt tot hogere nettarieven voor elektriciteit.

Capaciteitstarief
Bij de invoering van de tariefmethodologie voor de periode 2021-2024 vond een grote wijziging plaats, want toen introduceerde de VREG het Vlaamse capaciteitstarief waarmee veroorzakers van stroompieken meer zijn gaan betalen.

De komst van het capaciteitstarief leidde onder meer tot een rechtszaak van minister Demir tegen de VREG, maar het tarief werd uiteindelijk toch per 1 januari 2023 ingevoerd. In de plannen voor de periode 2025-2028 meldt VREG het capaciteitstarief voort te zetten en slechts enkele aanpassingen te doen met het oog op recente ontwikkelingen op het vlak van flexibiliteit en opslagsystemen. De impact en effectiviteit van het capaciteitstarief volgt de energieregulator bovendien op in een evaluatietraject. 

23 tot 41 procent
De VREG heeft nu weliswaar geen grote wijzigingen in petto, maar meldt wel dat de kosten voor netgebruikers flink gaan stijgen. Voor consumenten verwacht de regulator in 2025 een gemiddelde stijging van 23 procent, oftewel 82 euro. De stijging van de nettarieven voor elektriciteit heeft voornamelijk te maken met de grote investeringen in het elektriciteitsnet. Ook de hogere rentes op de financiële markten spelen een belangrijke rol. De helft van de ingeschatte toename – 39 euro – is het gevolg van de forse stijging van de transmissienettarieven van Elia in 2025 die voor grote investeringen staat. 

Onderstaande grafiek toont de verwachte ontwikkeling van de nettarieven voor een Vlaams gezin met een elektriciteitsverbruik van 3.500 kilowattpiek en gemiddelde maandpiek van 4,26 kilowatt en een aardgasverbruik van omgerekend 17.000 kilowattuur. 

Voor bedrijven die aangesloten zijn op het middenspanningsnet wordt zelfs een stijging van 41 procent verwacht. Ook voor bedrijven op het middenspanningsnet stijgen de nettarieven voor elektriciteit in 2025 flink. Een bedrijf met een elektriciteitsverbruik van 160 megawattuur per jaar, een toegangsvermogen van 95 kilovoltampère en maandpieken van gemiddeld 70 kilowatt betaalt in 2025 naar verwachting gemiddeld 2.603 euro meer dan in 2024. Die toename is groter dan bij gezinnen en is voor 78 procent toe te schrijven aan de stijging van de transmissienettarieven van Elia.  

De nettarieven voor het aardgasnet dalen juist licht. De VREG stelt dat het aardgasdistributienet op termijn echter steeds minder gebruikt zal worden en vraagt om een Vlaamse toekomstvisie om helder te krijgen hoe de VREG hier in de toekomst in de tariefmethodologie mee moet omgaan.

Verkeerd signaal
Hogere lasten maken elektriciteit momenteel duurder dan aardgas. De voorstellen voor de tariefmethodologie 2025-2028 vergroten volgens de VREG die kloof en daar stelt de energieregulator van te balen. Het geeft de afnemers namelijk een verkeerd signaal over de energietransitie, maar tegelijkertijd moet de VREG de tariefmethodologie en nettarieven vastleggen in lijn met de regelgeving. Die bepaalt onder meer dat de nettarieven ‘kostenreflectief’ moeten zijn: ze moeten de kosten die de distributienetbeheerders maken weerspiegelen voor elektriciteit en aardgas afzonderlijk.  

Omdat de energietransitie grote investeringen in het elektriciteitsnet vraagt, vertalen die kosten zich in hogere nettarieven voor elektriciteit. Dit betaalt zich later terug door de komst van goedkopere hernieuwbare energie en daarmee op termijn een lagere energierekening. De VREG benadrukt dat de netbeheerders door tijdig te investeren situaties vermijden zoals in Nederland, waar het stroomnet vol is. Maarten De Cuyper, voorzitter van de raad van bestuur van de VREG, hierover: ‘De groeiende kloof tussen de tarieven voor elektriciteit en aardgas is helaas nefast voor de energietransitie. Nochtans leidt een doorgedreven elektrificatie van onze samenleving op termijn tot meer energieonafhankelijkheid en bijgevolg een lagere energiefactuur voor alle Vlaamse gezinnen en bedrijven. Het beleid heeft nog belangrijke sleutels in handen om die omschakeling te versnellen en de VREG wil daar graag samen werk van maken.’

Andere financiering
Om de kloof tussen de elektriciteits- en aardgasfactuur te verkleinen, pleit de VREG al langer voor een andere financiering van de openbaredienstverplichtingen. Dat zijn een reeks verplichtingen die de overheid oplegt aan leveranciers en netbeheerders. De kosten worden vooral doorgerekend in de elektriciteitsfactuur. Door die kosten volledig uit de elektriciteitsfactuur te halen, wordt het aantrekkelijker voor afnemers om de overstap te maken van aardgas naar elektriciteit.

Eind dit jaar
De openbare raadpleging loopt tot en met 12 mei en na verwerking van de ingekomen zienswijzen neemt de energieregulator een finale beslissing over de tariefmethodologie voor de periode 2025-2028.

De nieuwe nettarieven voor het kalenderjaar 2025 worden daarbij eind dit jaar vastgelegd. Conform de regels in de nieuwe tariefmethodologie.