‘95 procent huiseigenaren kan verduurzaming betalen, overweeg verplichting’

Dat meldt De Nederlandsche Bank (DNB) in een nieuwe studie waarvoor een enquête onder huiseigenaren is uitgevoerd. De onderzoekers van de bank constateren dat steeds meer huiseigenaren de laatste jaren hun woning verduurzamen, maar dat er nog steeds een achterstand is ten opzichte van de nationale doelstelling.

Twijfelen
Dit komt volgens de DNB vooral doordat huishoudens eraan twijfelen of de investeringen zich wel terugbetalen en doordat relatief weinig mensen gebruikmaken van beschikbare subsidies en gunstige leenvoorwaarden. Betere informatie hierover vanuit de overheid kan huishoudens die nog twijfelen, overhalen om hun woning toch te verduurzamen.

Meer dan de helft van de huishoudens die deel hebben genomen aan de DNB-enquête zegt het energieverbruik blijvend verminderd te hebben sinds de start van de energiecrisis. Huishoudens hebben afgelopen jaar aanmerkelijk vaker geïnvesteerd in de verduurzaming van hun woning dan een jaar eerder. Een vijfde van de huiseigenaren die hun energieverbruik hebben verminderd, deed dit onder meer via een grote investering zoals spouwmuurisolatie. Dat is een toename van 25 procent vergeleken met een jaar eerder.

Financiering
Belangrijke factor voor het verduurzamen van woningen is de financiering. Volgens schattingen op basis van CBS-Microdata kan volgens de onderzoekers 95 procent van de huiseigenaren de investeringskosten van verduurzaming van de eigen woning – met isolatie tot energielabel B en de installatie van een elektrische warmtepomp – financieel dragen met spaargeld of een lening binnen de maximale leennormen. Daarbij houden ze een financiële buffer aan van 10.000 euro.

66 procent van de huiseigenaren heeft voldoende spaargeld dat ze zouden kunnen aanwenden voor het verduurzamen van hun huis. 29 procent van de huiseigenaren heeft de mogelijkheid om verduurzaming te financieren met een lening binnen de maximale leennormen. 3 procent kan dit financieren door gebruik te maken van de Energiebespaarlening van het Warmtefonds. In de laagste inkomensgroep kan 96 procent van de huiseigenaren verduurzaming financieren met spaargeld, een lening binnen de maximale leennormen of de Energiebespaarlening.

Gestegen
Vorig jaar schatte DNB op basis van data over het jaar 2020 dat verduurzaming voor 86 procent van de huiseigenaren mogelijk was op basis van spaargeld en een lening binnen de maximale leennormen, in 2023 is dat dus gestegen tot 95 procent.

Deze toename komt vooral door een stijging van het spaargeld van huishoudens sinds het begin van de coronapandemie. Dat bijna alle huiseigenaren de verduurzaming van hun woning kunnen financieren, betekent uiteraard niet dat ze dat in de praktijk doen, want de onderzoekers benadrukken dat veel huiseigenaren een deel van hun spaargeld mogelijk voor andere doeleinden willen gebruiken.

Spaargeld
Uit de DNB-enquête blijkt dat 82 procent van de huiseigenaren de investering voor verduurzaming nog steeds betaalt met eigen spaargeld. 7 procent doet dit met een lening van de bank en 5 procent klopt aan bij een overheidsfonds.

‘Het lage aantal leningen hangt waarschijnlijk deels samen met de administratieve kosten bij het afsluiten van een banklening voor verduurzaming’, aldus de onderzoekers. ‘Deze zijn niet van toepassing bij het afsluiten van een lening bij het Warmtefonds, maar ook hier wordt volgens de enquête relatief weinig gebruik van gemaakt. Het lijkt erop dat veel huiseigenaren niet bekend zijn met deze mogelijkheid.’

Terugverdienperiode
Een andere factor die huiseigenaren tegenhoudt bij het investeren in verduurzaming van hun woning zijn de kosten. Meer dan een kwart van de huiseigenaren die de afgelopen 10 jaar niet in verduurzaming geïnvesteerd heeft, geeft als reden de ‘lange terugverdienperiode’, een vijfde noemt de hoge installatiekosten en bijna een zesde zegt dat het onduidelijk is wat de kosten en baten zijn. Ook het bedrag dat huiseigenaren bereid zijn te betalen voor het verduurzamen van de eigen woning is nog steeds opvallend laag.

‘Nu vrijwel alle huiseigenaren verduurzaming wel kunnen betalen, lijkt de beschikbaarheid van financiële middelen geen belangrijk obstakel meer te zijn’, concluderen de onderzoekers. ‘Onvoldoende bekendheid met gunstige leenmogelijkheden, de ISDE en onzekerheid over de terugverdientijd spelen een belangrijker rol. Overheidsbeleid zou daarom meer gericht moeten worden op het helpen van huiseigenaren met betere informatie. Het zou hierbij helpen als huiseigenaren op één plek terechtkunnen voor verduurzamingsadvies, informatie en het aanvragen van verschillende subsidies en leenmogelijkheden.’

Verduurzamingsplicht
Als vervolgens, ondanks betere informatie, de verduurzaming niet snel genoeg gaat, dan kan de overheid volgens de DNB eventueel overwegen om het klimaatbeleid voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving aan te scherpen. ‘Als het tempo van verduurzaming desondanks achterblijft bij de doelstelling, kan overwogen worden om in aanvulling hierop gefaseerd een verduurzamingsplicht bij de aankoop van een nieuwe woning in te voeren’, aldus  de onderzoekers. ‘Dit houdt in dat er een norm komt voor de minimale energieprestatie van een woning binnen een bepaalde tijd na de aankoop.’

Handelingsperspectief
Bij het invoeren van een verduurzamingsplicht moet er volgens de onderzoekers wel oog zijn voor het handelingsperspectief van huizenkopers. ‘Hiervoor is het belangrijk dat zij voldoende tijd krijgen om de benodigde investeringen te doen. Dit is ook nodig vanwege de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Ten slotte moet de huidige steun in de vorm van gunstige leningen en subsidies beschikbaar blijven voor huiseigenaren die moeite hebben om dit soort investeringen te betalen en voor investeringen die (nog) niet rendabel zijn.’