Europees verbod op komst voor producten gemaakt met dwangarbeid: alle feiten en cijfers op een rij

Het wetgevingsvoorstel verbiedt het op de Europese markt brengen van producten die met dwangarbeid zijn gemaakt en de export ervan uit de Europese Unie.

27,6 miljoen mensen
De Europese Commissie benadrukt dat het doel van het wetgevingsvoorstel niet is om specifieke landen, bedrijven of industrieën aan te pakken, maar om de verkoop van dwangarbeidsgoederen ongeacht de bron in de hele Europese Unie te verbieden.

Alom bekend is echter dat de Europese Commissie met het voorstel naar Amerikaans voorbeeld de vermeende dwangarbeid door Oeigoeren in de regio Xinjiang in China aan banden wil leggen. De Europese Commissie benadrukt dat volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) van de Verenigde Naties (VN) wereldwijd naar schatting 27,6 miljoen mensen dwangarbeid verrichten.

Douaneautoriteiten
In het wetgevingsvoorstel benadrukt de Europese Commissie het belang van nauwe samenwerking met mondiale partners en haar lidstaten. Nationale autoriteiten moeten namelijk de met dwangarbeid vervaardigde producten uit de markt nemen. De douaneautoriteiten zullen deze aan de Europese grenzen moeten identificeren en tegenhouden via een risicogebaseerde handhavingsaanpak.

Uitvoerend vicevoorzitter en commissaris voor Handel Valdis Dombrovskis hierover: ‘De bevoegde autoriteiten en de douane zullen nauw samenwerken om het systeem robuust te maken. We hebben getracht de administratieve lasten voor bedrijven tot een minimum te beperken, met een op maat gesneden aanpak voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo’s, mkb).’

Gegronde vermoedens
In het wetgevingsvoorstel staat dat de nationale autoriteiten risico’s op dwangarbeid in eerste instantie zullen beoordelen aan de hand van verschillende informatiebronnen. Het kan hierbij gaan om informatie afkomstig van het maatschappelijk middenveld – zoals vakbonden en werkgeversorganisaties – en informatie uit een Europese database die risico’s op dwangarbeid bevat voor specifieke producten en geografische gebieden.

De nationale autoriteiten zullen daarbij onderzoeken moeten starten naar producten waarvoor gegronde vermoedens bestaan dat zij met dwangarbeid zijn vervaardigd. Zij kunnen daarbij informatie opvragen bij bedrijven en controles en inspecties verrichten, ook in landen buiten de Europese Unie. Als de nationale autoriteiten hebben vastgesteld dat een product door dwangarbeid is gemaakt, mag het niet in de Europese Unie worden verkocht of worden geëxporteerd. Als het product al op de markt is, moet het bedrijf in kwestie het product uit de handel nemen. De betrokken marktdeelnemer draagt de kosten voor het verwijderen van het verboden product. Zo wil de Europese Commissie bedrijven sterk afschrikken en stimuleren om te voldoen.

De Europese Commissie zal binnen 18 maanden na de inwerkingtreding van de verordening ook een leidraad publiceren om de douaneautoriteit de helpende hand te reiken bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Ook voor bedrijven komt er een leidraad met advies hoe en waar zij dwangarbeid in hun toeleveringsketens kunnen opsporen. Verder zal een nieuw Europees netwerk voor dwangarbeid worden opgericht om te zorgen voor een gestructureerde coördinatie en samenwerking tussen de Europese Commissie en de nationale autoriteiten.

Vervolgstappen
Het voorstel van de Europese Commissie moet echter eerst door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie worden besproken en goedgekeurd worden alvorens het in werking kan treden.

Die onderhandelingen zullen nog geruime tijd duren en mogelijk leiden tot wijzigingen van het voorstel voor de richtlijn. Bovendien zal het wetgevingsvoorstel sowieso pas 24 maanden na de inwerkingtreding ervan daadwerkelijk van toepassing zijn.